چکیده
زمینه. برنامه پزشک خانواده شهری در راستای بهبود دسترسی و بهره مندی از خدمات سلامت از حدود سال 1392 در استان‌های فارس و مازندران اجرا شده است. کودکان و نوجوانان از مهم‌ترین گروه های هدف برنامه هستند. در این مطالعه، بهره مندی از خدمات سلامت در کودکان مناطق تحت پوشش برنامه پزشک خانواده با سایر مناطق کشور مقایسه شده است.
روش‌کار. این مطالعه تحلیل ثانویه داده‌های پیمایش ملی بهره مندی از خدمات سلامت است که چهار سال بعد از اجرای برنامه پزشک خانواده انجام شده است. شاخص‌های بهره‌مندی از خدمات سلامت سرپایی و بستری در گروه سنی زیر 18 سال بر اساس سه الگوی ارایه خدمات سلامت شامل (1) شهرهای استان‌های فارس و مازندران (پزشک خانواده شهری)، (2) شهرهای سایر استان‌ها و (3) روستاها و شهرهای زیر بیست هزار نفر، مقایسه شدند.
یافته‌ها. در مجموع 20689 نمونه وارد مطالعه شدند. بار مراجعه سالانه سرپایی و بستری در کودکان شهرهای استان‌های فارس و مازندران بیشتر از شهرهای سایر استان‌ها و روستاها و شهرهای زیر بیست هزار نفر بود (به ترتیب 11/89 در مقابل 7/92 و 7/21 برای سرپایی و 4/74 در مقابل 3/51 و 4/27 برای بستری). اجرای برنامه پزشک خانواده، شانس دریافت خدمات سلامت به دنبال نیازهای سرپایی را افزایش داده است. (نسبت شانس = 1/50 (1/98 – 1/15)). هزینه پرداخت شده خدمات سلامت سرپایی و بستری در مناطق تحت پوشش برنامه پزشک خانواده، پایین‌تر از سایر مناطق بود.
نتیجه‌گیری. بر اساس نتایج این مطالعه، برنامه پزشک خانواده شهری در بهبود دسترسی به خدمات سلامت و همچنین کاهش هزینه‌های سلامت در کودکان موفق بوده است.
پیامدهای عملی. برنامه پزشک خانواده شهری در افزایش بهره‌مندی از خدمات سلامت و همچنین کاهش هزینه‌های سلامت در کودکان موفق بوده است.