چکیده
زمینه. کودک آزاری یکی از مشکلات عمده سلامت عمومی در سطح جهانی است. دانش و نگرش والدین و ارایه‌دهندگان خدمات سلامت در پیشگیری و کنترل رفتار کودک آزاری از اهمیت بالایی برخوردار است. از این‌رو، این مطالعه با هدف بررسی دانش، نگرش و عملکرد ارایه‌دهندگان و دریافتکنندگان خدمات بهداشتی درمانی نسبت به کودک آزاری در شهر تبریز انجام شد.
روش‌کار. این مطالعه به صورت توصیفی-تحلیلی در میان 445 نفر از ارایه‌دهندگان و 390 نفر از دریافتکنندگان خدمات بهداشتی-درمانی تبریز در سال 1400 انجام شد. مشارکت‌کنندگان با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده و اطلاعات آنها از طریق پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. از رگرسیون خطی چندگانه جهت بررسی ارتباط میان متغیرهای مورد بررسی استفاده شد.
یافته‌ها. میانگین نمره دانش، نگرش و عملکرد ارایه‌دهندگان خدمات سلامت درباره کودک آزاری به ترتیب برابر 73/21، 87/89 و 85/12 بود. همچنین میانگین نمره دانش، نگرش و عملکرد دریافتکنندگان خدمات سلامت درباره کودک آزاری به ترتیب برابر 58/81، 64/3 و 48/18 بود. بین نمره دانش و عملکرد ارایه‌دهندگان خدمات سلامت با گذراندن دوره آموزشی در حیطه کودک آزاری، شغل و تحصیلات ارتباط معناداری دیده شد. به طوری که گذراندن دوره آموزشی، نمره دانش را 3/33 واحد افزایش می‌داد. همچنین بین نمره دانش و نگرش دریافتکنندگان خدمات سلامت با جنسیت، تحصیلات و وضعیت تأهل ارتباط معناداری دیده‌شد. به‌طوری که نمره دانش افراد با تحصیلات فوق لیسانس نسبت به دیپلم، 8/03 واحد و افراد متاهل نسبت به مجرد 4/81 واحد بالاتر بود.
نتیجه‌گیری. با توجه به دانش، نگرش و عملکرد مطلوب ارایه‌دهندگان خدمات سلامت نسبت به کودک آزاری، این کارکنان پتانسیل بالایی در تشخیص کودک آزاری داشته و می‌توانند ابتکارات پیشگیرانه در مراقبت‌های اولیه را توسعه دهند. همچنین با توجه به سطح متوسط دانش و عملکرد خانواده‌ها در حیطه کودک آزاری، طراحی برنامه های آموزش خانواده برای والدین و نیز راه‌اندازی خدمات حمایتی مبتنی بر جامعه در مراکز بهداشتی برای جلوگیری از کودک آزاری ضروری به نظر می‌رسد.
پیامدهای عملی. یافته‌های این مطالعه می‌تواند در اختیار سیاستگذاران وزارت بهداشت قرار گیرد تا با تدوین دستورالعمل‌های ملی برخورد با کودک آزاری، فرصتی برای بهبود دانش، نگرش و عملکرد ارایه‌دهندگان و دریافتکنندگان خدمات سلامت فراهم آید.