چکیده
زمینه. رفتارهای پر خطر رانندگی خطر آسیب و مرگ ناشی از تصادف را افزایش می‌دهد. رفتارهای متفاوتی در مطالعات به عنوان رفتار پر خطر رانندگی معرفی شده‌اند و تعاریف متمایزی از آن وجود دارد. هدف این پژوهش مروری، تعیین رفتارهای پرخطر رانندگی بر اساس متون منتشر شده توسط محققان است.
روش کار. براساس چارچوب آرکسی و اومالی (Arkesy and OMalley)، یک مطالعه مرور گسترده (scoping review) انجام گرفت. جستجوی متون با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed ،Embase ،Scopus و Web of Science انجام شد. مجلات مرتبط به صورت دستی جستجو و به رفرنس مقالات وارد شده به مطالعه نیز مراجعه شد. مقالات به‌طور مستقل توسط دو نفر از محققان غربالگری شدند. داده‌ها به صورت نظام‌مند با استفاده از یک جدول استخراج از پیش تعیین شده، از مقالات استخراج شدند.
یافته‌ها. با جستجوی متون 3761 مقاله یافت شد و با غربالگری، 45 مقاله وارد مطالعه شدند. اکثر مطالعات وارد شده، از کشور امریکا (13 مطالعه) بودند و بعد از آن ایران (5 مطالعه)، استرالیا (4 مطالعه) و چین (4 مطالعه) قرار داشتند. رانندگی با سرعت غیر مجاز (در 70 درصد مطالعات)، رانندگی در حالت مستی (52 درصد)، رانندگی تهاجمی (44 درصد)، تعقیب خودرو دیگر (41 درصد) و نبستن کمربند ایمنی (37 درصد) شایع‌ترین رفتارهای پرخطر رانندگی گزارش شده در مطالعات بودند.
نتیجه‌گیری. نتایج این مطالعه موجب شناسایی رفتارهای پرخطر رانندگی رایج در کشورهای مختلف شد. تعریف مفهوم و شناسایی رفتارهای پر خطر رانندگی به صورت یکسان می‌تواند راهکاری برای طراحی و اجرای مداخلات اثر بخش جهت پیشگیری از بروز این رفتارها باشد.
پیامدهای‌عملی. نتایج این مطالعه می‌تواند سیاست‌گذاران را جهت تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های پیشگیری و کاهش آسیب این رفتارها در سطوح مختلف ملی، منطقه‌‌ای و محلی راهنمایی کند.