چکیده
زمینه. بیماری هپاتیت ب مزمن با عوارض بلندمدت متفاوتی در مناطق مختلف، همراه است. یکی از عوامل مهم پیش‌بینی کننده عوارض بالینی، ژنوتیپ ویروس هپاتیت ب (HBV) می‌باشد. در این مطالعه، توزیع و فراوانی ژنوتیپ‌های HBV بررسی شده‌است.
روش‌کار. جستجوی الکترونیکی مقالات موجود در Medline، Embase،Web of Science و همچنین پایگاه‌های داده‌ی به زبان فارسی تا اوت ۲۰۲۰ انجام شد. همچنین لیست منابع مقالات منتخب به صورت دستی بررسی شدند. فراتحلیل توسط نسخه دوم نرم‌افزار جامع فراتحلیل(CMA2) انجام گرفت.
یافته‌ها. در مجموع ۵۸۱۷ مطالعه بازیابی شد و بعد از حذف نتایج تکراری، ۳۷۰۱ مقاله مورد غربالگری در سطح عنوان و چکیده قرار گرفت. در نهایت، ۳۵۰ مقاله منتخب شناسایی شدند. با توجه به نتایج این فراتحلیل، ژنوتیپ D بیشترین فراوانی (43/50 درصد، فاصله اطمینان 95 درصد: 50/47 تا 60/39) و ژنوتیپ H کمترین فراوانی (20/1 درصد، فاصله اطمینان 95 درصد: 70/2 تا 60/0 درصد) در جهان داشتند. در ۲۹ مطالعه‌ای که در ایران انجام شده بودند، ژنوتیپ D در 97 درصد مطالعات شناسایی شد. شایع‌ترین ژنوتیپ در منطقه آفریقا، ژنوتیپ E، در آمریکا ژنوتیپ A، در جنوب آسیا ژنوتیپ‌های B و C، در اروپا و مدیترانه شرقی ژنوتیپ D و در نهایت در منطقه غربی اقیانوس آرام ژنوتیپ C بود.
نتیجه‌گیری. شایع‌ترین ژنوتیپ HBV در جهان و همچنین در ایران، ژنوتیپ D است. علاوه بر این، فراوانی ژنوتیپ‌های ویروس هپاتیت ب در هر منطقه تقسیم‌بندی شده توسط سازمان بهداشت جهانی متفاوت است. این نتایج می‌توانند در پیش‌بینی پیش‌آگهی در بیماران استفاده شوند.
پیامدهای عملی. بر اساس نتایج متاآنالیز، ژنوتیپ D بیشترین فراوانی و ژنوتیپ H کمترین فراوانی را در سطح جهانی داشت. ژنوتیپ D در 29 مطالعه در ایران شناسایی گردید (97 درصد). شایع‌ترین ژنوتیپ در منطقه آفریقا ژنوتیپ E، در آمریکا ژنوتیپ A، در جنوب آسیا ژنوتیپ‌های B و C، در اروپا و مدیترانه‌ی شرقی ژنوتیپ D و در منطقه غرب اقیانوس آرام ژنوتیپ C بود.