چکیده
زمينه و اهداف: هدف از اين مطالعه تعيين ميزان تأثير رژيم حاوي ميوه، سبزي و ساير غذاهاي گياهي بر سير آترواسكلروز در بيماراني است كه آنژيوگرافي كرونر شده اند ولي كانديداي عمل جراحي باي پس عروق كرونري1 و آنژيوپلاستي نيستند.
روش بررسي: سي و دو نفر از بيماران مراجعه كننده به بيمارستان قلب شهيد چمران اصفهان كه ضايعات آترواسكلروز مشخص در آنژيوگرافي عروق كرونر داشتند به طور انتخابي به دو گروه مورد مطالعه گياهخوار (15 نفرشامل 11 مرد و 4 زن) و شاهد با رژيم غذايي معمولي (17 نفر، 15 مرد و 2 زن) تقسيم شدند. كالري رژيم غذايي در گروه گياهخوار و گروه شاهد متناسب با شرايط آنها و نياز هر فرد به رژيم غذايي كه وزن ايده آل او را فراهم سازد تنظيم شد. اين بيماران به هر دليل كانديداي عمل جراحي باي پس عروق كرونري و آنژيوپلاستي نبودند و2EF بالاتر از 25% داشتند. هيچ يك از اين بيماران ديابت، اعتياد، سابقه سكته قلبي در سه ماه قبل از شروع مطالعه، آنژين ناپايدار و بيماري زمينه اي ديگر نداشتند. قبل از شروع مطالعه و حداقل يك سال پس از آن ميزان تنگي عروق كرونر توسط آنژيوگرافي، سطح كلسترول تام، LDL و HDL و تري گليسريد، فشار خون، نمايه تودة بدن3، سابقه مصرف سيگار و سكته مورد ارزيابي قرار گرفت. توصيه هاي لازم جهت اصلاح رژيم غذايي، كاهش وزن و افزايش فعاليت جسماني، قطع مصرف سيگار و كاهش استرس به هر دو گروه ارايه شد. گروه مورد مطالعه تحت نظر متخصص تغذيه يك دوره كامل جهت مصرف رژيم غذايي گياهخواري كم چربي و حذف كليه مواد غذايي با منشأ حيواني از رژيم غذايي حداقل براي يك سال قرار گرفتند و به طور دوره اي زير نظر متخصص تغذيه بودند.
يافته ها: از نظر سابقه پرفشاري خون، مصرف سيگار و سابقه بين دو گروه تفاوت قابل توجهي وجود نداشت. BMI در گروه گياهخوار كاهش معني دار
4/5% و در گروه شـاهـد افزايش مختصر معادل 6/0% را نشان داد. درد سينه (آنژين) بيماران در شروع مطالعه در دو گروه گياهخوار و شاهد تفاوت قابل توجهي نداشت ولي در پايان مطالعه به علت كاهـش قابـل توجه آنژين در گروه گياهخوار و افزايش آنژين در گروه شاهد، تفاوت دو گروه معني دار شده بود.
سطح كلسترول تام پلاسما در گروه گياهخوار كاهش معني دار به طور متوسط 11% و در گروه شاهد 5% را نشان داد، در حالي كه LDL (ليپو پروتئين با چگالي كم) در گروه گياهخوار 18% و در گروه شاهد 8% كاهش داشت. سطح HDL (ليپو پروتئين با چگالي زياد) به طور متوسط در دو گروه 46 ميلي گرم در دسي ليتر بود كه طي مطالعه تغيير قابل توجهي نشان نـداد. سطح تري گليسريد در گـروه گياهخوار افزايـش متوسـط 4/1% و در گروه شاهد كاهش متوسط معني دار 3/5% را نشان داد. متوسط حداكثر درصد تنگي در گروه گياهخوار در 40% افراد پيشرفت (به طور متوسط 5/19%) داشت، در 27% موارد ثابت بود و در 33% افراد برگشت (به طور متوسط 4/14%) داشت. در گروه شاهد كليه افراد (100%) پيشرفت درصد تنگي ضايعات را نشان دادند. به طور كلي، در گروه گياهخوار ضايعات به طور متوسط افزايش غير قابل توجه
3% و گروه شاهد به طور متوسط افزايش معني دار 25% را در متوسط حداكثر درصد تنگي ضايعات نشان دادند. تفاوت متوسط حداكثر درصد تنگي ضايعات در دو گروه در ابتداي مطالعه قابل توجه نبود ولي در انتها اين تفاوت معني دار شد.
نتيجه گيري: در مجموع، اين مطالعه نشان داد كه رژيم غذايي گياهخواري در كند كردن رشد، متوقف كردن و برگشت پذيري ضايعات آترواسكلروتيك كرونر و نيز آثار مفيد باليني در كاهش آنژين، كلسترول تام، LDL و BMI مؤثر است.