چکیده
زمينه و اهداف: نشان داده شده که روغن دانه هويج داراي ظرفيّت جذب راديكال اكسيژن بالايي مي باشد كه نشانگر ذخيره بسيار مناسب آنتي اكسيدانتهاي طبيعي در دانه ياد شده است. به همين ترتيب ظرفيّت خنثي نمودن راديكالي و توانايي بالاي اين عصاره در محافظت ليپيدهاي غشاء، DNA و پروتئين ها در مقابل راديكالهاي آزاد در شرايط آزمايشگاهي گزارش شده است. هدف از اين مطالعه نشان دادن تاثير عصاره دانه هويج برروي ميزان پراكسيداسيون ليپيدي, ظرفيّت آنتي اكسيدانت و سطح پاراكسوناز پلاسمائي در رت و نقش حفاظتي آن در مقابل استرس اکسيداتيو القاء شده بوسيله جنتامايسين مي باشد.
روش بررسي: چهل رت نر بالغ بطور تصادفي به 5 گروه هشت تايي تقسيم شدند. گروه اول (کنترل) روزانه نيم ميلي ليتر محلول دي متيل سولفواکسيد، گروه دوّم روزانه نيم ميلي ليتر محلول دي متيل سولفواکسيد حاوي mg/kg 200 عصاره, گروه سوّم روزانه نيم ميلي ليتر محلول دي متيل سولفواکسيد حاوي mg/kg 400 عصاره, گروه چهارم روزانه نيم ميلي ليتر محلول دي متيل سولفواکسيد حاوي mg/kg400 عصاره همراه با mg/kg 5 جنتامايسين و گروه پنجم نيم ميلي ليتر محلول دي متيل سولفواکسيد همراه با mg/kg 5 جنتامايسين به مدت 24 روز به صورت داخل پريتواني دريافت نمودند. يك روز بعد از آخرين تزريق، از تمامي حيوانات خونگيري بعمل آمد. براي بررسي پراكسيداسيون ليپيدي در پلاسما مالون دي آلدئيد با استفاده از واکنش تيوباربيتوريک اسيد اندازه گيري گرديد. ميزان آنتي اكسيدانت تامّ، ميزان فعّاليّت پاراکسوناز و آريل استراز پلاسما با روشهاي استاندارد اندازه گيري شدند.
يافته ها : سطح پلاسمائي آنتي اکسيدان در گروه سوّم بيشترين و در گروه پنجم کمترين مقدار بد ست آمد. هم چنين اختلاف معني داري بين غلظت آن در گروه دوّم و چهارم با گروه کنترل مشاهده نشد. ميانگين غلظت پلاسمايي مالون دي آلدئيد برابر 11/0 ±3/2، 10/0± 1/2و 15/0± 4/3 نانو مول در ميلي ليتر به ترتيب در گروه کنترل، گروه سوّم و گروه پنجم محاسبه گرديد که بررّسيهاي آماري اختلاف معني داري را ما بين گروه پنجم و ساير گروهها نشان داد. سطح فعّاليّت آنزيم پاراکسوناز در گروه سوّم افزايش و در گروه پنجم کاهش، در حالي که تغيير معني داري در گروههاي دوّم و چهارم نسبت به گروه کنترل مشاهده نگرديد.
نتيجه گيري: مصرف عصاره دانه هويج به ميزان mg/kg/day 400 با افزايش سطح آنتي اکسيدانتهاي خون و بالابردن ميزان فعّاليّت پاراکسوناز، پراکسيداسيون ليپيدها را کاهش و استرس اکسيداتيو را مهار مي کند. همچنين اين عصاره اتانولي نقش حفاظتي مناسبي در مقابل ترکيبات توکسيک و آپوپتيک ايفا مي کند.