علی رضا زادگان
1، سپیده زمانی
2، حسین علیخواه
3*1 گروه روانشناسی اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
2 گروه روانشناسی، دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان، تبریز، ایران
3 تیم تحقیقاتی طب اورژانس، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
چکیده
زمینه: با توجه به افزایش آمار سالمندان ايران بررسی مشکلات رواني این گروه از افراد جامعه اهمیت می یابد و شناسايي عوامل موثر برخودکارآمدي مي تواند در کمک به این گروه سنی مورد استفاده قرار گيرد. بر اين اساس، پژوهش حاضر با هدف تعيين عوامل موثر بر خودکارآمدي مقابله اي سالمندان ساکن در سراي سالمندي صورت گرفته است.
روش کار: 110 سالمند بالاي 60 سال از مراکز نگهداري سالمندان استان آذربايجان شرقي، ايران بصورت تصادفي چند مرحله اي انتخاب گرديد. از پرسشنامه كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني (WHOQOL-BREF)، مقياس خودكارآمدي مقابله اي (CSES)، پرسشنامه مقياس حمايت اجتماعي نوربرگ (NSSQ) و مقياس ذهن آگاهي (MAAS) براي جمع آوري داده هاي تحقيق استفاده شد. از روش هاي آماري تحلیل واریانس مانوا، ضريب همبستگي اسپيرمن و پیرسون و تحليل رگرسيون براي تحليل داده ها استفاده شد.
يافته ها: سن و سطح تحصيلات سالمندان با متغيرهاي کیفیت زندگی، حمایت اجتماعی، خودکارآمدی مقابله ای ارتباط داشت. زنان نسبت به مردان سالمند از ميانگين نمرات بالاتري در متغيرهاي ذهن آگاهي، خودکارآمدي مقابله اي (حل مساله و توقف هیجان ناخوشایند) برخوردار بودند (05/0P <). در متغيرهاي کيفيت زندگي، حمايت اجتماعي، حمايت خواهي از دوستان و آشنايان تفاوت آماري معني داري بين زنان و مردان وجود نداشت. خودکارآمدي مقابله¬اي با کيفيت زندگي همبستگي مثبت 81/0 الي 37/0 داشت (01/0P<). خودکارآمدي مقابله اي با ذهن آگاهي همبستگي مثبت 62/0 و با حمايت اجتماعي همبستگی 36/0 داشت (01/0P<). بر اساس نتايج حاصل از تحليل رگرسيون گام به گام متغيرهاي سلامت رواني از کيفيت زندگي، ذهن آگاهي و سلامت محيط از کيفيت زندگي پيش بيني کننده معني دار خودکارآمدي مقابله اي سالمندان بودند.
نتيجه گيري: بر اساس يافته هاي اين مطالعه مقدماتي، کيفيت زندگي و ذهن آگاهي پيش بيني کننده خودکارآمدي مقابله سالمندان هستند.