چکیده
زمینه: شیوع سویه های میکروبی مقاوم دارویی به یکی از معضلات اساسی بهداشت جهانی در قرن اخیر مبدل شده است. علاوه بر آن مصرف بی رویه و خودسرانه آنتی بیوتیک ها، عوارض جانبی از قبیل ناراحتی های گوارشی، تهوع، اسهال و بروز حساسیت را بدنبال خواهد داشت. این عوامل محققین را به شناسایی و استفاده از ترکیبات ضد باکتریایی جدید دارای اثرات بازدارندگی قویتر، وسعت اثر بیشتر و اثرات جانبی کمتر سوق داده است. مشتقات تیازول، تیازولیدین، ایمیدازول، تتراهیدروپیریمیدین، اکسازولیدین و تیازپین از مهمترین خانواده های ترکیبات هتروسیکلی محسوب می شوند که خواص بیولوژیکی متنوعی از آنها گزارش شده است. در این مطالعه، اثرات ضد باکتریایی 30 مشتق جدید از این خانواده‌ها بر باکتری‌های استافیلوکوکوس اپیدرمیس، استرپتوکوکوس پیوژنز، باسیلوس ترینجنسیس، شیگلا فلکسنری و سالمونلا تیفی بررسی شده است.
روش کار: پس از تهیه محلولی از مشتقات در DMSO، به منظور ارزیابی اثرات ضد باکتریایی آنها، قطر هاله مهار رشد باکتری ها از طریق روش انتشار در دیسک اندازه گیری گردید. علاوه بر آن از روش براث میکرورقیق سازی جهت تعیین حداقل غلظت بازدارندگی رشد (minimum inhibitoryconcentration, MIC) و حداقل غلظت کشندگی (minimum bactericidal concentration, MBC) ترکیبات استفاده گردید. کلیه اثرات با آنتی بیوتیک های جنتامایسین و پنی سیلین مقایسه شده است.
یافته ها: اثرات مهاری تنها در برخی از مشتقات مشاهده شد. مشتق تیازول 23 به عنوان مؤثرترین ترکیب بر کلیه باکتری های مورد مطالعه دارای اثر مهاری بود. اثرات بازدارندگی مشتق ایمیدازول 3 بر پنج نمونه از سویه های باکتریایی بارزتر بود، هر چند که اثرات مهاری از این مشتق بر سالمونلا تیفی مشاهده نگردید.
نتیجه گیری: در این پروژه تحقیقاتی، اثرات بازدارندگی مشتقات هتروسیکلی متنوع جدید بر چند سویه باکتریایی استاندارد اثبات گردید، جهت بکار بردن این مشتقات به عنوان آنتی بیوتیک، بایستی اثرات مهاری آنها بر سویه‌های مقاوم دارویی این عوامل بیماری زا، در گام بعدی بررسی گردد.