سعید نظافتی
1، رضا واحدی شمال
2*، زهره صناعت
31 گروه جراحی دهان و فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی، تبریز، ایران
2 دندانپزشک
3 مرکز تحقیقات هماتولوژی و انکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی، تبریز، ایران
چکیده
زمینه و اهداف: بیس فسفانات ها ترکیبات سنتتیک با ساختاری مشابه پیرو فسفات های غیر آلی (یک تنظیم کننده اندوژن معدنی شدن استخوان) هستند شیوع و اهمیت بیماری هایی چون پوکی استخوان و سرطان روز به روز در حال افزایش می باشد و هرچند که بیس فسفانات ها حاشیه امنیتی بالایی دارند به هر حال مثل هر داروی دیگری عوارضی را نیز می¬توانند به دنبال داشته باشند. با توجه به شیوع روز افزون مصرف این داروها خصوصا در بیماران سرطانی، در این مطالعه برآن شدیم تا با سنجش میزان آگاهی بیماران مصرف کننده داروی بیس فسفانات از عوارض و ملاحظات مربوطه، گامی در جهت ارتقاء تعامل پزشکان با یکدیگر و با بیماران در جهت افزایش آگاهی و کاهش مشکلات احتمالی برداشته باشیم.
مواد و روش ها: مطالعه حاضر مطالعه ای توصیفی-مقطعی است، که جمعیت هدف (معیار ورود) بیماران مراجعه کننده به مرکز آموزشی و درمانی شهیدقاضی تبریز در سال 1393 بوده که مصرف کننده داروی بیس فسفانات می¬باشند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه¬ای ساختار یافته است که بر مبنای کتاب پیترسون (رفرنس دوره دندانپزشکی عمومی) طراحی شده است. با توجه به اینکه مطالعه مشابهی شبیه مطالعه حاضر صورت نگرفته بود, از روش تمام شماری (census) استفاده شد. داده های تحقیق با استفاده از روش¬های آماری توصیفی (فراوانی-درصد-میانگین و انحراف معیار) و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 بررسی شدند.
یافته ها: در این تحقیق 50 بیمار مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی میزان آگاهی بیماران از عوارض احتمالی و تداخلات داروهای مصرفی نشان داد که 54 درصد (27نفر) از هیچ یک از عوارض احتمالی و تداخلات داروهای مصرفی آگاهی و اطلاعی نداشتند و 46درصد (23نفر) حداقل از یکی از عوارض اطلاع داشتند. در ارتباط با استئونکروز استخوانی هیچ بیماری اطلاع و آگاهی نداشت.
نتیجه گیری: از نتایج بدست آمده از این مطالعه می توان گفت آگاهی بیماران مصرف کننده ی داروی بیس فسفانات از عوارض خطرناک آن بدنبال جراحی دهانی به خصوص استئو نکروز فکی در سطح پایینی است. لذا برای افزایش آگاهی و کاهش عوارض نیاز است اطلاعات موجود در راهنمای داخل دارو کامل¬تر گردد و ارتباط پزشک با بیمار و هم چنین پزشکان با یکدیگر بیش¬تر شود.