چکیده
زمینه. از اهداف سازمان بهداشت جهانی، کاهش شیوع بیماری سل به کمتر از یک مورد در هر یک میلیون نفر تا سال 2050 می‌باشد. برای رسیدن به این هدف تشخیص سریع بیماری، ارائه درمان مؤثر و شناسایی سویه‌های مقاوم به دارو اهمیت بسیاری دارد. بر این اساس این مطالعه با هدف شناسایی مقاومت نسبت به اتامبوتول در بیماران مسلول مراجعه‌کننده به مرکز بهداشت اردبیل طراحی گردید.
روش کار. در این مطالعه مقطعی -توصیفی، بین سال‌های 96-99، 71 نمونه بالینی از بیماران مراجعه‌کننده به مرکز بهداشت اردبیل جمع‌آوری شد. نمونه‌ها ابتدا با روش میکروسکوپیک بررسی شده سپس با روش جوشاندن، DNA استخراج شد. به کمک پرایمرهای اختصاصی و تکنیک PCR حضور سویه‌های کمپلکس سلی و به دنبال آن مقاومت نسبت به اتامبوتول بررسی گردید.
یافته‌ها. از 71 نمونه بالینی مورد بررسی 6 نمونه (8/45%) NTM بودند. از کل نمونه‌های مورد بررسی، 36 نمونه (50/7%) دارای موتاسیون ژن embB 306 بودند که از این تعداد 3 نمونه NTM بودند، کل مقاوم های NTM 50٪ بود). در بین ایزوله‌های مقاوم به اتامبوتول، در 6 نمونه، لود باکتری 1 مثبت بود (16/67%)، در 8 نمونه لود باکتری 2 مثبت بود (22/22%) و در بقیه همگی 3 مثبت یا بالاتر بودند (61/11%).
نتیجه‌گیری. در این مطالعه میزان فراوانی مقاومت نسبت به اتامبول 50/7% بود که درصد بالایی را نشان می‌دهد. همچنین این مطالعه نشان داد که روش MAS-PCR روشی سریع، ارزان و مؤثر برای شناسایی مقاومت نسبت به داروهای خط اول سل مانند اتامبوتول می‌باشد. به کمک این روش می‌توان همزمان مقاومت نسبت به بقیه داروهای خط اول را نیز بررسی کرد و با تشخیص سریع مقاومت‌های آنتی‌بیوتیکی و درمان مؤثرتر سویه‌های مقاوم از گسترش سویه‌های مقاوم در جامعه پیشگیری کرد.
پیامدهای‌عملی. نتایج این مطالعه می‌تواند در افزایش آگاهی پزشکان و کارکنان بهداشتی و درمانی از میزان مقاومت به اتامبوتول در میان سویه‌های بومی استان اردبیل مفید باشد.