چکیده
زمینه. شیوع بیماری کووید-19، بحرانی جهانی بوده که رعایت رفتارهای پیشگیرانه عموم مردم از راه‌های اصلی قطع زنجیره انتقال بیماری و رهایی از این بحران است. با این حال پیروی از اعمال پیشگیرانه می‌تواند تحت تاثیر وضعیت روانشناختی افراد قرار گیرد. هدف از پژوهش فعلی، بررسی میزان فراوانی استفاده از ماسک توسط عابرین پیاده و ارتباط آن با شیوع ابتلا به کووید 19 و میزان مرگ ناشی از آن در سطح شهر تبریز است.
روش‌کار. در این مطالعه مبتنی بر جمعیت، 6600 عابر پیاده به روش نمونه گیری متناسب چند مرحله‌ای در 9 منطقه تبریز از اول تا 31 خرداد ماه سال 1400 در شهر تبریز انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از روش مشاهده جمع آوری شد. برای هر آزمودنی، جنس، سن تقریبی، استفاده از ماسک، نوع ماسک و استفاده صحیح یا نادرست ثبت شد. داده‌های ابتلا و مرگ و میر ناشی از کووید-19 برای شش ماه اول سال 1400، از سیستم نظارت سندرمیک یکپارچه (ISSS) استخراج شد.
یافته‌ها. شیوع کلی استفاده از ماسک صورت 8/56 درصد بود (فاصله اطمینان 95درصد: 95/57- 56/55). از 3421 مرد، 1599 نفر (7/46 درصد) (فاصله اطمینان 95درصد: 4/48-1/45) و از 3179 زن، 2147 نفر (5/67 درصد) ( فاصله اطمینان 95 درصد: 2/69-9/65 ) از ماسک استفاده میکردند (P<0.001). همبستگی بین شیوع استفاده از ماسک و ابتلا 375/0=r (P=0.320) و مرگ و میر 219/0 (P=0.571) از نظر آماری معنادار نبود.
نتیجه‌گیری. استفاده از ماسک در تبریز به خصوص در بین مردان و جوانان به نسبت کم است و بین استفاده از ماسک در عابران پیاده با ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کووید-19 رابطه معناداری مشاهده نشد.
پیامدهای عملی. طبق نتایج تحقیق، در مواقع اپیدمی بیماری لازم است حساسیت لازم در جمعیت عمومی به خصوص مردان و جوانان برای استفاده صحیح از ماسک ایجاد و آموزش‌ها و مداخلات لازم جهت افزایش استفاده از ماسک و اقدامات محافظتی انجام شود.