چکیده
زمینه. سلول‌های گلیا، گلیوترانسمیترهای مختلفی رها می‌کنند و نیز به میانجی‌های عصبی آزاد شده توسط نورون‌ها پاسخ می‌دهند. سلول‌های گلیا به خصوص آستروسیت‌ها با داشتن ترانسپورترهای گوناگون، نقش مهمی در هومئوستاز فضای سیناپسی و شکل‌پذیری سیناپسی ایفا می‌کنند. در این مطالعه به بررسی نقش ترانسپورتر گلوتاماتی سلول‌های گلیا (Excitatory amino acid transporter 2) هیپوکمپ یا EAAT2 بر پاسخ سیناپسی پایه و شکل‌پذیری سیناپسی کوتاه مدت پرداخته شده است.
روش کار. این مطالعه از نوع تجربی است. جهت فعال‌کردن ترانسپورتر گلوتاماتی سلول‌های گلیای هیپوکمپ، 0/5 میکرولیتر از محلول 0/5 میلی‌مولار سفتریاکسون، فعال‌کننده این ترانسپورتر، به صورت دو طرفه در داخل هیپوکمپ موش صحرایی نر نژاد ویستار تزریق شد. پاسخ سیناپسی پایه و شکل‌پذیری سیناپسی کوتاه مدت با تکنیک ثبت پتانسیل میدانی بررسی شد. مسیر شاخه جانبی شافر تحریک و پتانسیل میدانی پس سیناپسی تحریکی (field excitatory postsynaptic potential) از CA1 ثبت شد. پس از تهیه نمودار Input/output، از تحریکات زوج پالس (Paired pulse) برای القای شکل‌پذیری سیناپسی کوتاه مدت استفاده شد.
یافته‌ها. فعال‌کردن ترانسپورتر گلوتاماتی سلول‌های گلیای هیپوکمپ توسط ریز تزریق سفتریاکسون در ناحیه CA1، پاسخ سیناپسی پایه را متاثر نکرد (Two Way ANOVA, P>0/05). فعال‌کردن این سلول‌ها تغییر معنی‌داری در شاخص زوج پالس در فاصله بین پالسی 20، 80 و 200 میلی‌ثانیه ایجاد نکرد (Two Way ANOVA, P>0/05).
نتیجه‌گیری. فعال‌کردن ترانسپورتر گلوتاماتی سلول‌های گلیا هیپوکمپ بر پاسخ سیناپسی پایه و شکل‌پذیری سیناپسی کوتاه مدت در ناحیه CA1 هیپوکمپ تاثیری نداشت.
پیامدهای‌عملی. با توجه به نقش سلول‌های گلیا در تنظیم تحریک‌پذیری سیستم عصبی و همچنین شکل‌پذیری سیناپسی، یافتن راهکارهایی جهت تصحیح این ویژگی‌های سیستم عصبی با دست‌کاری سلول‌های گلیا می‌تواند در درمان یا پیشگیری از بیماری‌های سیستم عصبی کمک‌کننده باشد. در این مطالعه به بررسی نقش سلول‌های گلیا در هومئوستاز نوروترانسمیتر تحریکی گلوتامات در فضای سیناپسی هیپوکمپ، از طریق تحریک برداشت آن، بر فعالیت سیناپسی پایه و شکل‌پذیری سیناپسی کوتاه مدت پرداخته شد.