بررسی مقایسه‌ای اعتماد به نفس عمومی، اجتماعی، تحصیلی و خانوادگی در دانش آموزان با و بدون اختلال نقص توجه – بیش فعالی

چکیده

زمینه. با توجه به اهمیت متغیر اعتماد به نفس به عنوان یک متغیر تاثیرگذار در سلامت روان‌شناختی کودکان دارای اختلال نقص توجه - بیش فعالی (ADHD) و گزارش‌های متناقص در این خصوص، هدف مطالعه حاضر، مقایسه میزان اعتماد به نفس در زمینه­ های عمومی، اجتماعی، تحصیلی و خانوادگی در دانش آموزان با اختلال نقص توجه - بیش فعالی و کودکان سالم است.

روش‌کار. طرح تحقیق حاضر از نوع علی – مقایسه‌ای بود. جامعه آماری این تحقیق، دانش آموزان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی مراجعه کننده به درمانگاه روانپزشکی کودک و نوجوان مرکز آموزشی و درمانی رازی شهر تبریز در طول سال 1400 و همتاهای سالم این گروه بالینی بودند. در این مطالعه، 48 کودک از کودکان با تشخیص ADHD بدون اختلال روان‌پزشکی همراه، توسط فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان، با تکیه بر روش نمونه گیری هدفمند، به عنوان گروه مورد مطالعه انتخاب شدند. 48 کودک سالم نیز از مدارس تبریز به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند.

یافته‌ها. بر اساس نتایج استنباطی نمرات تركیبی زیرمولفه ­های اعتماد به نفس، بین نمرات اعتماد به نفس گروه مبتلا به ADHD و گروه سالم، تفاوت معنادار آماری وجود داشت. با توجه به نمرات زیرمقیاس اعتماد به نفس، تفاوت معناداری بین دو گروه در زیر مقیاس اجتماعی و تحصیلی حاصل نشد. همچنین، یافته­ ها نشان داد که تفاوت معنادار آماری بین نمرات زیرمقیاس عمومی و زیرمقیاس خانوادگی وجود دارد، طوری که اعتماد به نفس عمومی گروه مبتلا به ADHD بیشتر از میانگین اعتماد به نفس عمومی گروه سالم و میانگین اعتماد به نفس خانوادگی گروه سالم بالاتر از میانگین اعتماد به نفس خانوادگی گروه مبتلا به ADHD بود.

نتیجه‌گیری. اعتماد به نفس دانش آموزان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی در دنیای درونی خودشان با استنباط دیگران از میزان اعتماد به نفس خود این کودکان متفاوت است و این کودکان بنا به شرایط روانی خاص خودشان، اعتماد به نفس قابل قبولی در دنیای روانی خودشان دارند. همچنین، با توجه به اعتماد به نفس خانوادگی پایین مبتلایان به ADHD گروه مورد مطالعه، احتمال دارد کیفیت برخورد والدین و نزدیکان با این کودکان بر چگونگی تعریف آنها از روابط خانوادگی تاثیر گذاشته و مقدار آن را در حد معناداری پایین آورد.

پیامدهای عملی. پیشنهاد می­ شود متخصصان در بررسی‌های مداخله‌ای خود با این کودکان، به متغیر اعتماد به نفس توجه کرده و از پتانسیل این متغیر در کنترل رفتارهای فردی و خانوادگی استفاده کنند.