چکیده
زمینه. بیماری مولتیپل‌اسکلروزیس یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است و علاوه بر مشکلاتی که برای بیمار به همراه دارد، عوارض جسمی و روانی زیادی بر مراقبین تحمیل می کند. انجام فعالیت‌های خودمراقبتی می‌تواند در افزایش سازگاری مبتلایان و کاهش مشکلات مراقبین مؤثر باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش خودمراقبتی مبتنی بر الگوی اورم بر سطح رنج و مشقت مراقبان بیماران مبتلا به مولتیپل‌اسکلروزیس انجام گردید.
روش کار. مطالعه نیمه‌تجربی حاضر با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و با گروه کنترل روی 76 نفر از اعضای اصلی خانواده مراقبت کننده از بیماران دچار مولتیپل‌اسکلروزیس در شهر بندرعباس صورت گرفت. واحدهای مورد پژوهش به روش تصادفی به دو گروه کنترل و مداخله تقسیم شدند. گروه مداخله مطابق با برنامه خودمراقبتی اورم در بیماران مبتلا به مولتیپل‌اسکلروزیس، در طول مدت 6 تا 8 جلسه 40 دقیقه‌ایی تحت آموزش قرار گرفتند. به منظور بررسی رنج و مشقت مراقبت‌کنندگان از پرسشنامه 22 سؤالی "زریت" استفاده شد و پرسشنامه قبل و بعد از مداخله در هر دو گروه تکمیل گردید. نتایج پژوهش با نرم‌افزار SPSS نسخه 26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها. نتایج نشان داد در گروه مداخله میانگین رنج و مشقت قبل از مداخله (13±44/6) و بعد از مداخله (7±33/10) اختلاف معنی‌دار داشتند (P<0/05) که نشان دهنده تأثیر مثبت آموزش در کاهش رنج و مشقت است. نتایج بدست آمده در زمینه ارتباط بین میانگین رنج و مشقت در افراد مراقبتکننده با متغیرهای جمعیت شناختی حاکی از آن است که بین رنج و مشقت افراد مراقبت کننده با میزان درآمد در گروه مداخله ارتباط معنی‌داری وجود دارد (P<0/05). همچنین افزایش سن در گروه مداخله با افزایش رنج و مشقت مراقبان همراه بود (P<0/05).
نتیجه‌گیری. به‌کارگیری الگوی خود مراقبتی اورم افراد را قادر می‌سازد تا در امر مراقبت و درمان خود نقش فعالتری داشته و بدین طریق موجب بهبود توان خود مراقبتی، کاهش ترس و وابستگی، افزایش انگیزه و اعتماد به نفس و حس استقلال در آن‌ها می‌گردد. همچنین نقش مهمی در کاهش رنج و مشقت مراقبین در طول دوره طولانی مراقبت داشته باشد.
پیامدهای‌عملی. بهبود وضعیت سلامت مبتلایان به مولتیپل‌اسکلروزیس و کاهش رنج و مشقت و ارتقای کیفیت زندگی مراقبین این بیماران.