چکیده
زمینه. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان‌شناختی رفتاری همراه با وارونه‌سازی عادت بر کیفیت زندگی و نشانه های اختلال وسواس موکنی انجام گرفت.
روش کار. این پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود که جامعه آماری آن را تمام بیماران زن مبتلا به وسواس موکنی مراجعه‌کننده به درمانگاه‌های درمانی مشهد تشکیل داد که از بین این افراد، تعداد 24 نفر - که دارای ملاک‌های ورود به پژوهش بودند - به صورت در دسترس انتخاب شدند و به شیوه تصادفی به دو گروه آزمایش (12 نفر) و گواه (12 نفر) تقسیم شدند. آزمودنی‌های گروه آزمایش طی 8 جلسه یک ساعته تحت درمان شناختی رفتاری همراه با وارونه‌سازی عادت قرار گرفتند و آزمودنی‌های گروه گواه تحت هیچ‌گونه مداخله‌ای در طی این مدت قرار نگرفتند. همه آزمودنی‌ها قبل و بعد از مداخله مقیاس وسواس موکنی و پرسشنامه کیفیت زندگی را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره (آنکووا) و چند متغیره (مانکووا) توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 24 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری میان گروه آزمایش و گواه از لحاظ کیفیت زندگی و نشانگان اختلال وسواس موکنی وجود دارد (0.001>P). میانگین کیفیت زندگی در گروه آزمایش نسبت به پیش‌آزمون و گروه کنترل به طور معنی‌داری افزایش، اما میانگین نشانگان اختلال وسواس موکنی به طور معنی‌داری کاهش یافته بود. درمان شناختی رفتاری همراه با وارونه‌سازی عادت تاثیر مثبتی بر کیفیت زندگی و علائم وسواس موکنی داشت به طوری که آزمودنی‌های گروه آزمایش بعد از مداخله، علایم وسواس موکنی کمتر و کیفیت زندگی بیشتری را نشان دادند.
نتیجه‌گیری. با توجه به نتایج پژوهش حاضر مشخص شد که درمان شناختی رفتاری همراه با وارونه‌سازی عادت، تاثیر مثبتی بر کیفیت زندگی و نشانگان اختلال وسواس موکنی بیماران با وسواس موکنی دارد. بنابراین توصیه می‌شود درمان‌شناختی رفتاری همراه با وارونه‌سازی عادت، جزو درمان‌های اصلی این اختلال قرار گیرد.
پیامدهای‌عملی. بیماران مبتلا به اختلال وسواس موکنی (TTM)، تنش فراوانی دارند که برای تخفیف آن، عادت ناسازگار کندن مو را به طور مکرر به کار می‌برند. درمان شناختی رفتاری همراه با وارونه‌سازی عادت، تاثیر مثبتی بر کیفیت زندگی بیماران با وسواس موکنی (TTM) دارد. درمان شناختی رفتاری همراه با وارونه‌سازی عادت، تاثیر مثبتی بر نشانگان اختلال وسواس موکنی بیماران با وسواس موکنی (TTM) دارد. استفاده از مداخلات شناختی رفتاری جهت اصلاح رفتار و تقویت اراده بیماران مبتلا به وسواس موکنی (TTM) در کنار درمان‌های دارویی توصیه می‌شود.