حميد برزكار
1، صابر غفاري فام
2، سید مرتضی شمشیرگران
3، پری قاسم زاده
4، ژينوس بيات ماكو
5*1 گروه آمار و اپیدمیولوژی و دانشجوی کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
2 دانشکده پرستاری میاندوآب، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، ارومیه، ایران
3 گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
4 مرکز بهداشت شهرستان ماکو، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، ارومیه، ایران
5 گروه بيماري هاي عفوني، مركز تحقيقات بيماري هاي عفوني و گرمسيري، دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تبريز، تبریز، ایران
چکیده
زمینه و اهداف: حیوان گزیدکی بالقوه برای انسان خطرناک می باشد. مطالعه حاضر به منظور توصیف الگوهای اپیدمیولوژیک حیوان گزیدگی کودکان زیر 10 سال در شهرستان ماکو واقع در استان آذربایجان غربی در بازه زمانی 1391-1382 انجام گرفت. مواد و روش ها: این تحقیق از نوع مطالعات طولی می باشد که از پرونده های مربوط به مصدومین کودک حیوان گزیده در مرکز بهداشت شهرستان ماکو در دوره 1391-1382 اجرا گردید. اطلاعات در این مطالعه شامل الگوهای جمعیت شناختی، زمانی، مکانی مصدومیت ها، نوع جرح وارده به مصدومین کودک و خدمات دریافتی پس از گزش توسط حیوان گزنده جمع آوری گردید. نتایج در این مطالعه با استفاده از نشانگرهای آمار توصیفی شامل: میانگین±انحراف معیار، فراوانی (درصد)، ارائه گردید و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کای اسکوئر و آزمون t مستقل استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی مصدومین کودک زیر 10 سال در این مطالعه 40/2 ±06/7 سال بود. 75 درصد از مصدومین پسر و نسبت پسر به دختر 99/2 بود. 49/93 درصد از مصدومیت ها توسط سگ و اکثریت موارد توسط حیوانات خانگی و همچنین بیشتر موارد در مناطق روستایی روی داده بودند. اکثریت مصدومیت ها در گروه های سنی 8-6 سال و 10-8 سال روی داده بودند. 16/41 درصد از حیوان گزیدگی ها در ساعات بعد از ظهر اتفاق افتاده بود. محل گزیدگی در 95/60 درصد از مصدومیت ها اندام تحتانی بود. 5/73 درصد از مصدومین کودک به طور منظم به مرکز دریافت واکسن هاری بدون وقفه مراجعه نموده بودند. ارتباط معناداری بین نوع حیوان گزنده، گروه های سنی، و مكان مصدومیت با ارگان آسیب بدن مشاهده شد (05/0>P). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد اصلی ترین عامل حیوان گزیدگی در این مطالعه سگ، و بیشتر موارد حیوان گزیدگی در مناطق روستایی اتفاق افتاده بود. این نتایج اهمیت اقدامات پیشگیرانه و کنترلی از حیوان گزیدگی به خصوص در حیوانات خانگی را می رساند.
کلید واژه ها: حیوان گزیدگی, تعیین کننده, محیط, مصدومیت, کودکان, اپیدمیولوژی, ماکو