مهدی زمانی گندمانی
1*، الهه فروزنده ملاطی
21 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران
2 گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران
چکیده
زمینه و اهداف: کاربرد گیاهان دارویی به جای داروهای سنتتیک در سال های اخیر به دلیل کم بودن عوارض جانبی و تنوع ترکیبات موثره گیاهان افزایش یافته است. بررسی اثرات ضد دردی عصاره هیدروالکلی برگ Avicennia marina بدلیل حضور انواع ترکیبات ضد دردی نظیر استروئیدها، فیتوالکسین ها، فلاونوئیدها، اسیدهای کربوکسیلیک، ایریدوئیدها، تری ترپن ها و تانین ها و کاربرد آن در طب سنتی جهت تسکین درد ضروری به نظر می رسد. گیاه مانگرو دارای اثرات ضدمالاریا، سایتوتوکسیک، ضد سرطانی و ضد توموری می باشد. با توجه به روند رو به رشد استفاده از گیاهان دارویی، وجود ترکیبات بیولوژیکی فعال موجود در گیاه حرا، وجود اکوسیستم بسیار غنی مانگرو و نحوه رویش منحصر به فرد این گیاه در استان بوشهر لذا در تحقیق حاضر اثرات ضد دردی گیاه حرا با استفاده از تست فرمالین در موش های صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش¬ها: در این پژوهش 24 موش صحرایی نژاد ویستار با وزن 200-180 گرم استفاده شدند. حیوانات مورد استفاده به 4 گروه شش تایی شامل شاهد، کنترل (گروه دریافت کننده مرفین به تنهایی به مقدار 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم) و آزمون (گروههای دریافت کننده عصاره هیدروالکلی برگ گیاه حرا به میزان 200.و 400 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) تقسیم شدند. تزریق عصاره به صورت داخل صفاقی و 15 دقیقه قبل از شروع آزمون فرمالین انجام گردید. دقایق 5-0 و 60-20 به ترتیب به عنوان مراحل حاد و مزمن درد در نظر گرفته شدند. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 19 آنالیز شدند. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد که گیاه مانگرو در مرحله اول درد ناشی از فرمالین که نوعی درد حاد محسوب می شود اثری نداشت اما اثر آن بر مرحله دوم درد که نوعی درد مزمن است معنی دار می باشد (05/0P<) و این اثر با اثر مرفین همخوانی داشت. بنابراین عصاره گیاه حرا به صورت معنی داری احساس درد را در فاز التهابی ناشی از فرمالین کاهش داد که این اثر ممکن است به علت وجود روغن های اسانسی موجود در حرا باشد که دارای اثرات ضد دردی می باشد. نتیجه گیری: عصاره هیدروالکلی برگ گیاه مانگرو دارای اثرات ضد دردی به خصوص در فاز مزمن تست فرمالین می باشد که این اثر ممکن است به دلیل وجود فلاونوئید و تانن موجود در گیاه باشد که در گذشته اثرات ضد دردی آن شناخته شده است.
کلید واژه ها: گیاه حرا, موش صحرایی نر, ضد درد