وجیهه لطفی
1، یحیی رسول زاده
2*، فرامرز معطر
3، رضا غلام نیا
4، محمد شاکر خطیبی
51 گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران
2 گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
3 گروه محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران
4 گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده سلامت، ایمنی و محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
5 گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
چکیده
زمینه و اهداف: الیاف آزبست كاربرد وسيعي در صنایع مختلف از جمله لنت ترمز و صفحه کلاچ داشته و آلودگي هوا در محيط شهری به الياف منتشره آزبست می تواند در دراز مدت اثرات جدي بر سلامت انسان از جمله ايجاد فیبروز ریوی و سرطان مزوتلیوما ایجاد نماید. این مطالعه توصیفی– مقطعی با هدف ارزیابی کیفی و کمی انتشار ذرات آزبست در محیط های پر شیوع و پرتردد شهر تبریز و ارائه راهکارهای پیشنهادی جهت کاهش آن و نیز ارتقاء آگاهی مردم و مسئولان و متولیان سلامت در جهت اخذ اقدامات پیشگیرانه به هنگام طراحی گردید. مواد و روش¬ها: در این تحقیق، غلظت الیاف آزبست در 12 نقطه پرترافیک شهر تبریز اندازه گیری گردید. نمونه برداری های محیطی به روش مداوم فعال و با استفاده از فیلتر غشایی صورت گرفته و بعد از آماده سازی فیلترها، شمارش الیاف به وسیله میکروسکوپ نوری با کنتراست فازی برای الیاف با نسبت طول به عرض بزرگتر از سه به یک انجام گردید. یافته¬ها: نتایج به دست آمده نشان داد که متوسط غلظت الیاف آزبست در نقاط پرتردد شهر تبریز ( 0003/0 ± 001/0 لیف در میلی لیتر هوا) به مراتب بیشتر از استانداردهای محیطی ارائه شده از طرف سازمان های معتبر می باشد ( 00005/0 لیف در میلی لیتر هوا). همچنین نتایج این مطالعه بیانگر پراکندگی غلظت الیاف آزبست در محل های مختلف می باشد، به طوری که بیشترین غلظت الیاف آزبست در چهارراه باغشمال ( 0004/0± 0012/0 لیف در میلی لیتر هوا) و کمترین غلظت الیاف در چهارراه شریعتی (00012/0± 00056/0 فیبردر میلی لیتر هوا) تعیین گردید. نتیجه¬گیری: این مطالعه نشان داد که میزان انتشار الیاف آزبست از منابعی نظیر لنت ترمز وسایل نقلیه در هوای شهر تبریز به گونه ای است که باعث ایجاد تراکم بیش از حد مجاز آن در هوا شده است و به دلیل تأثیر افزایشی آن در ریسک ابتلا به عوارض دستگاه تنفسی ضرورت به کار¬گیری اقدامات کنترلی پیشگیرانه بیش از پیش مطرح است.
کلید واژه ها: الیاف آزبست, آلودگی هوا, سلامت شهروندان, ترافیک