چکیده
زمينه و اهداف: بروسلا ها از جمله مهمترين باكتري هاي بيماريزاي انساني و حيواني به شمار مي روند كه عمدتاً از طريق فرآورده هاي لبني آلوده به انسان منتقل مي شوند. از اين رو، بهداشت مواد غذايي نقش مهمي در كنترل بروسلوز ايفا مي كند. در كشور ما پنير كه هنوز در بسياري از مناطق به صورت سنتي تهيه مي شود، يكي از عمده ترين منابع آلودگي است. استفاده از نمك و اسيد براي نگهداري بعضي از مواد غذايي از جمله پنير سابقه ديرينه دارد ولي ميزان اثر اين عوامل علي الخصوص به صورت توأم تاكنون بر روي بروسلاها ارزيابي نشده اما مطالعات مشابهي با استفاده از روش پليت گراديان برروي ساير باكتري ها صورت پذيرفته كه نتايج جالبي در بر داشته است. لذا بر آن شديم که در اين پژوهش اثر عوامل فوق را به صورت منفرد و توأم برروی گونه های مختلف بروسلا ارزيابی و مقايسه كنيم.
روش بررسي: در اين مطالعه با استفاده از روش پليت گراديان يك و دوبعدي حاوي محيط كشت مناسب اثرات pH وغلظت نمك را به صورت منفرد و توأم بر روي رشد بروسلا آبورتوس ( سويه هاي 544 و19 .S ) وبروسلا مليتنسيس (سويه هايM 16 و 1Rev) و بروسلا سوييس (سويه 1330) كه از مؤسسه رازي حصارك تهيه شده بودند، مورد ارزيابي قرارداديم. با نمونه برداري توسط چوب پنبه سوراخ كن استريل، جذب هر نمونه در طول موج 550 نانومتر اندازه گيري گرديد. اطلاعات به دست آمده به وسيله برنامه رايانه اي Corel Chart به صورت سه بعدي ترسيم شد و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
يافته ها: ميزان رشد هر باكتري در قسمتهاي مختلف پليت هاي گراديان يك بعدي pH يا يك بعدي نمك طعام با باكتري ديگر و حتي بين دو سويه از يك گونه تا حدودي متفاوت بود. در پليت هاي گراديان دو بعديpH-NaCl محدوده و ميزان رشد در قسمتهاي مختلف پليت بيانگر افزايش شدت اثر بازدارندگي توأمان pH پايين و نمك طعام بالا بر روي رشد هر باكتري در مقايسه با وضعيتي بود كه هر يك از اين عوامل به تنهايي حضور داشتند. ميزان رشد باكتري ها در شرايط حضور دو عامل pH پايين و نمك طعام بالا به صورت توأم، كاهش چشمگيري نسبت به وضعيت مورد انتظار تئوريك (حالت تجمعي: بدون در نظر گرفتن اثرات سينرژيستي و آنتاگونيستي بين دو عامل مربوطه) نشان مي دهد، كه اين كاهش بين 63% تا 95% بود.
نتيجه گيري: شدت اثر دو عامل فوق به صورت توأم تا بيست برابر بيشتر از اثري است كه هر عامل به تنهايي اعمال مي كند (001/0p<) در بين باكتري هاي مورد آزمايش بروسلا مليتنسيس سويه1Rev و بروسلا سوييس سويه 1330 به ترتيب بيشترين و كمترين تأثير پذيري را نسبت به دو عامل فوق نشان دادند.