شيوع ناهنجاري‌هاي خواب در بيماران مبتلا به اختلالات روان پزشكي و جمعيت كلي تبريز

چکیده

زمينه و اهداف : ناهنجاري هاي خواب اختلالاتي در نظم، كميت يا كيفيت خواب هستند كه منجر به نقايصي در كاركرد روزانه شخص مي‌‌شوند. با وجود اين كه خواب نقش زيادي در ابقاي سلامت جسمي و رواني انسان دارد‌ و مطالعات زيادي در باره ماهيت آن صورت گرفته است، اختلالات مربوطه‌ به ويژه در بيماران مبتلا به اختلالات روان‌پزشكي مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. پژوهش حاضر با هدف بررسي شيوع اختلالات خواب در بيماران روان پزشكي و جمعيت عمومي، بررسي ميزان مصرف داروهاي خواب‌آور در اين دو گروه و نيز مقايسه شيوع در دو جنس (زن و مرد) صورت گرفت. روش بررسي: اين پژوهش به روش توصيفي، مقطعي ـ مقايسه‌اي و گذشته‌نگر انجام گرفت. تعداد 1013 نفر در دامنه سني بين 15 الي 75 سال كل آزمودني‌هاي پژوهش را تشكيل مي‌‌دادند كه 482 نفر از ميان جمعيت عمومي تبريز و به طور تصادفي انتخاب شدند و گروه جمعيت عمومي را تشكيل دادند و 531 نفر بيمار روان‌پزشكي به روش نمونه‌برداري پياپي1 از ميان مراجعان به دو كلينيك تخصصي روان‌پزشكي در تبريز انتخاب شدند و گروه بيماران روان پزشكي را تشكيل دادند. براي بررسي اختلالات خواب از پرسش‌نامه تاريخچه خواب كاپلان و سادوك استفاده شد و داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آماري فراواني،‌ درصد و مجذور كاي تجزيه و تحليل گرديد. يافته‌ها: در پژوهش حاضر شيوع كلي اختلالات خواب در جمعيت عمومي برابر با 22/35 درصد به‌ دست آمد. خواب آلودگي روزانه2 و اشكال در به خواب رفتن، به ترتيب با شيوع 64 درصد و 3/41 درصد در جمعيت عمومي بيشترين فراواني را داشتند. اختلال كابوس با 9/16 درصد، حرف زدن در خواب با 4/26 درصد، فلج خواب3 با 5/16 درصد، اختلال وحشت خواب4 با 6/9 درصد و خواب‌گردي با 1/7 درصد يافته هاي شايع در اين پژوهش بودند. گروه بيماران روان پزشكي بيشتر از گروه جمعيت عمومي از داروهاي خواب‌آور استفاده مي‌ كردند. شيوع اختلالات خواب در بيماران روان پزشكي به‌ طور معني‌داري (اغلب با 01/0 p<) بيشتر از جمعيت عمومي بود. خواب آلودگي به هنگام روز در زنان به طور معني‌داري بيشتر از مردان ديده شد (01/0 p<) و شكايت از خواب با افزايش سن در هر دو جنس افزايش مي‌يافت‌(01/0p<). نتيجه‌گيري: از مجموع يافته‌هاي اين پژوهش مي‌ توان دريافت كه اختلالات خواب شيوع بالايي دارد و با توجه به اثر آن بر سلامت افراد لازم است درمانگران،‌ اختلال خواب مراجعان خود را جدي تر بگيرند.