چکیده
زمينه و اهداف: هر چند امروزه در بسياري از كشورها درمان استاندارد براي سم‌زدايي بيماران وابسته به ترياك و مواد افيوني، متادون مي باشد، ولي كلونيدين نيز در سم‌زدايي بيماران وابسته به مقادير كم ترياك بطور سرپايي يا در بيماران وابسته به مقادير زياد ترياك بطور بستري بكار گرفته مي شود، اين مطالعه در نظر دارد تا تاثيرات استفاده از كلونيدين را در كنترل علايم ترك و سم‌زدايي بيماران سرپايي وابسته به مقادير زياد ترياك مورد بررسي قرار داده و با مقايسه نتايج آن با روش متادون، ضمن كنترل علايم ترك و ممانعت از اعتياد مجدد به متادون، روش درماني مقبولي را با حداقل هزينه و در زماني كوتاه فراهم آورد.
روش بررسي: اين بررسي به صورت يك مطالعه كارآزمايي باليني بر روي جمعيت بيماران وابسته به مواد مخدر از نوع ترياك با مقادير بالا
(بالاي يك مثقال در روز) در درمانگاه ترک اعتياد بيمارستان رازي دانشگاه علوم پزشكي تبريز و مرکز ترک اعتياد شفا به انجام رسيد. تعداد 361 بيمار با روش نمونه‌گيري غير تصادفي در مطالعه وارد شدند و در دو گروه سم‌زدايي با كلونيدين ( 1 الي 6 عدد قرص 2/0 ميلي گرمي ) و متادون ( 25 الي 40 ميلي گرم ) قرار گرفتند. داده هاي مربوط به مشخصات عمومي بيماران و سوابق پزشكي و اعتياد آنها به همراه داده‌هاي مربوط به علايم ترك و از طريق پرسشنامه‌اي در مراحل اوليه، بعد از سم زدايي و يك ماه بعد از سم‌زدايي جمع‌آوري و با استفاده از آزمون آماري تي تست و مجذور كاي در نرم افزارSPSS 11 تجزيه و تحليل شدند.
يافته‌ها: بررسي نتايج نشان داد كه ميزان خروج بيماران از برنامه درماني در روش سم‌زدايي با متادون 59 درصد و در روش سم‌زدايي كلونيدين 16 درصد بود
(001/0P<). در كنترل علايم ترك، متادون و كلونيدين از برخي جهات، داراي تاثيرات مشابهي بوده و ميزان رضايت در بيماران گروه كلونيدين بيشتر بود
(02/0 P<). طول مدت در روش سم‌زدايي با كلونيدين 6/3 روز در مقايسه با 6/18 روز براي متادون ( 001/0 P<) نقطه قوتي براي استفاده از كلونيدين براي سم‌زدايي سرپايي بيماران با حداقل هزينه و در زماني كوتاه است.
نتيجه‌گيري: با عنايت به بالا بودن ميزان خروج بيماران از سم زدايي متادون، ميتوان از كلونيدين كه قبلا در سم‌زدايي بيماران وابسته به مقادير بالاي ترياك بطور بستري و يا به صورت سرپايي در بيماران وابسته به مقادير كم ترياك بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گرفت، بعنوان يك روش درماني سرپايي با مقبوليت بيشتر و عوارض كمتر در كنترل علايم ترك بيماران وابسته به مقادير زياد ترياك، نيز استفاده كرد.