چکیده
زمينه و اهداف: تخمين زده مي شود 644 هزار مورد جديد سرطان سر و گردن ساليانه در سراسر جهان تشخيص داده مي شود كه دو سوم اين موارد در كشورهاي روبه توسعه رخ مي دهند. جمعيت درمعرض خطر سرطان سر و گردن كساني هستند كه سابقه طولاني مدت مصرف سيگار و الكل دارند. با اين وجود، سير آماري سن و جنسيت بيماران طي دهه هاي اخير در چندين مطالعه رو به تغيير بوده است. تا جايي كه بررسي نموديم، تاكنون مطالعه اي در زمينه اپيدميولوژي سرطان هاي سر و گردن در مراكز ما صورت نپذيرفته است. بنابراين، هدف از اين مطالعه بررسي فراواني انواع مختلف اين سرطان ها طي دهه گذشته مي باشد.
مواد و روش‌ها: در يك مطالعه توصيفي-تحليلي و مقطعي، پرونده 610 بيمار با سرطان سر و گردن تاييد شده در مراکز آموزشي-درماني امام خميني و امام رضا (ع) تبريز طي سال هاي 1376 تا 1386 بررسي گرديد. معيارهاي ورود به مطالعه شامل وجود سرطان هاي سر و گردن بر اساس تعريف هاي پذيرفته شده بين المللي (بطور مثال جراحي هاي سرطان هاي داخل جمجه، چشم، تيروئيد و غيره) و وجود اطلاعات نسبتا كامل در مورد بيمار بوده است. عوامل خطر احتمالي نيز در هر بيمار تعيين گرديد.
يافته ها: 610 مورد با سرطان سر و گردن، 470 مذكر و 140 مونث، با سن متوسط 74/15±36/58 (95-13) سال وارد مطالعه شدند. انواع مختلف سرطان بر اساس محل شامل سرطان حنجره (2/45%)، دهان (6/12%)، لب (5/11%)، نازوفارنكس (11%)، هيپوفارنكس (2/7%)، غدد بزاقي 43 (7%) ، سينوس ماگزيلاري (3/2%)، لوزه (1/2%)، حفره بيني (8/0%) و اوروفارنكس (2/0%) بود. كارسينوم سلول سنگفرشي شايع ترين نوع پاتولوژيك بود (2/75%). اغلب موارد كارسينوم سلول سنگفرشي از نوع با تمايز خوب بودند (6/80%). سابقه مصرف سيگار در بيماران با سرطان حنجره، دهان و نازوفارنكس و سابقه مصرف الكل در بيماران با سرطان‌هاي دهان و لب بطور معني داري بيشتر بود.
نتيجه گيري: بر اساس اطلاعات موجود، گزارشات مختلفي در مورد فراواني انواع مختلف سرطان هاي سر و گردن موجود است. انجام مطالعات بيشتر در مراكز مشابه جهت انجام مقايسه پيشنهاد مي‌گردد.