اثر غني‌سازي آرد با سولفات روي و سولفات آهن بر غلظت روي و آهن سرم در افراد قرارگاه مقدم مرصاد

چکیده

زمينه‌ و اهداف: مقدار روي (Zn) و آهن (Fe) در خاكهاي كشاورزي، گندم، آرد و در نهايت نان توليدي به دلايل متعددي من‌جمله آهكي بودن خاكهاي زراعي كشور، كم مي باشد. اين مطالعه به منظور ارزيابي اثر غني‌سازي آرد با سولفات روي و سولفات آهن در سطح سرمي روي و آهن اجرا گرديد. روش بررسي: اين بررسي روي تمامي پرسنل (17 گردان در 3 قرارگاه مقدم مرصاد) در استان‌هاي كرمان، سيستان و بلوچستان و خراسان در تابستان 1382 اجرا شد. بعد از 4 ماه اجراي طرح، از افراد تحت بررسي نمونه خون گرفته شد. ميزان روي و آهن در سرم خون اين افراد با دستگاه جذب اتمي اندازه‌گيري گرديد. براي غني‌سازي، به ازاء هر كيلوگرم آرد 80 ميلي‌گرم سولفات روي، 50 ميلي‌گرم سولفات آهن، 10 ميلي‌گرم ويتامين B1، 5/2 ميلي‌گرم ويتامين B2 و 5 ميلي‌گرم ويتامين B6 مصرف گرديد. همچنين نقش استفاده از مخمر بجاي جوش شيرين و نيز رعايت زمان تخمير (30، 120 و 150 دقيقه) در كيفيت (طعم و نسبت مولي اسيدفيتيك به روي) در نان بررسي گرديد. يافته‌ها: در هيچ‌كدام از افراد گردانهاي تحت مطالعه، ميزان روي و آهن سرم خون افراد بيش از حد نرمال نبود. به طوريكه ميانگين روي در سرم خون افراديكه از نان غني نشده استفاده كردند 72 ولي در افراد تيمار شده، ميزان روي بعد از سه ماه، به 89 ميكروگرم در دسي ليتر افزايش يافت (01/0‍P<). ميانگين ميزان آهن سرم خون افراد هم از 87 به 133 ميكروگرم در دسي ليتر افزايش يافت (01/0P<). افرادي كه از نان با كيفيت پائين (شاهد) استفاده مي‌كردند، 47 درصد و افرادي كه نان مصرفي آنها با كيفيت بالا بود، فقط 10 درصد مبتلا به كمبود روي بودند كه اختلاف در سطح يك درصد معني‌دار گرديد. در حالي كه در افراد پادگان شهداي باغين در طول چهار ماه قبل از انجام طرح ميزان مصرف دارو براي بيماري‌هاي معده 1615 مورد بود، اين مقدار بعد از غني‌سازي در طول چهار ماه تا 15 درصد (1375 مورد) كاهش يافت. نتيجه‌گيري: رابطه معني‌داري بين مصرف نان غني‌شدة با افزايش غلظت روي و آهن در سرم افراد تحت مطالعه وجود داشت. به‌ طوريكه در طول اين مدت، ناراحتي‌هاي معده و در نهايت مصرف دارو كاهش يافته و شعار پيشگيري بهتر از درمان در ميان افراد قرارگاه مقدم مرصاد به وضوح تحقق يافت.