چکیده
زمينه و اهداف : بيماري ارثي پلي سيستيک کليوي فاميلي با الگوي وراثتي اتوزوم غالب يکي از شايعترين بيماريهاي کليوي محسوب ميشود. از جمله علائم شايع اين بيماري، ايجاد کيستهاي کليوي که همواره در حال بزرگ شدن هستند، ميباشد که در نهايت منجر به از کار افتادگي سيستم کليوي در سنين بالا ميگردد. فراواني اين بيماري بطور متوسط 1 در 1000 تولد زنده گزارش شده است. مبتلايان به بيماري پلي سيستيک کليوي متحمل جهش در يکي از سه ژن دخيل در اين بيماري ميگردند (هتروژني ژني). بررسي هاي ژنتيکي در خانواده هاي مبتلا منتهي به شناخت دو تا از اين ژنها گرديده که جايگاه ژن شماره يک بر روي کروموزوم شانزده ژن (Polycystic Kidney Disease Type1, PKD1 ) و جايگاه ژن دوم بر روي کروموزوم چهار ژن(Polycystic Kidney Disease Type2, PKD2 ) ميباشد. جايگاه کروموزومي ژن سوم هنوز
نامشخص بوده و فرکانس آلل جهش يافته اين ژن در بين مبتلايان به بيماري پلي سيستيک کليوي خيلي کم گزارش شده است. با استفاده از ريزماهواره هاي پيوسته به دو ژن PKD1 و PKD2، همراهی ژني در خانواده هاي مبتلا که توسط متخصص کليوي از منطقه آذربايجان¬شرقي به مرکز ژنتيک معرفي شده بودند، مورد بررسي ژنتيکي قرار گرفتند.
روش بررسي: خانواده هاي مورد مطالعه حداقل سه عضو مبتلا به بيماري پلي سيستيک کليوي نوع اتوزوم غالب داشتند كه علائم کلينيکي و پاراکلينيکي آنها توسط پزشک متخصص کليوي تاييد شده بود. تعدادي از اعضاء اين خانواده ها با استفاده از ريزماهواره هاي پيوسته به ژنهاي بيماريزاي نوع يک (PKD1) و نوع دو (PKD2) بررسي شدند. ريزماهواره هايي که در بين اين افراد چند شکلي بودند انتخاب و براي تمامي اعضاء آن خانواده ها (سالم و مبتلا) جهت بررسي پيوستگي ژني مورد استفاده قرار گرفتند.
يافته ها: در اين بررسي 99 نفر متعلق به 13 خانواده مبتلا به مرکز ژنتيک معرفي شدند. از بين اين خانواده ها، 7 خانواده (75 نفر) بر اساس تعداد مبتلايان و دسترسي به تمام اعضاء براي بررسي همراهی ژني انتخاب شد. ريزماهواره هاي پيوسته به منطقه کروموزومي ژن PKD1 (کروموزوم 16) عبارت از نشانگرهاي D16S521, SM7, Kh8 بوده و ريزماهواره هاي پيوسته به ژن PKD2 (کروموزوم 4) نشانگرهاي D4S395, D4S1534, D4S423, D4S414 بودند که در اين بررسي مورد استفاده قرار گرفتند. در بين خانواده هاي انتخاب شده، در دو خانواده هيچکدام از نشانگر¬هاي استفاده شده حالت پلي مورفيک نداشتند. در 5 خانواده باقيمانده، در سه خانواده بيماري با ژن PKD2 و در يک خانواده با ژن PKD1 پيوستگي نشان داد. در يک خانواده، پيوستگي بيماري با هيچکدام از دو ژن مورد بررسي مشاهده نشد که اين نشانگر همراهی بيماري در اين خانواده با ژن ناشناخته است.
نتيجه‌گيري : در 3 خانواده (42 درصد) از خانواده¬هاي مورد بررسي همراهی بيماري با ژن PKD2 مشاهده شد. در يکي از خانواده¬هاي مورد بررسي
(15 درصد)، همراهی بيماري با ژنPKD1 و در 15 درصد آنها با هيچ کدام از نشانگرها همراهی وجود نداشت. بقيه خانواده ها (28 درصد) قابل بررسي با نشانگر هاي مذکور نبودند.