چکیده
زمينه و اهداف: پوكي استخوان شايعترين بيماري متابوليك استخواني بوده و در واقع يك اپيدمي خاموش است كه مي تواند باعث شكستگي هاي خطرناك شود. در اين بيماري توده استخواني تحليل يافته و شكستگي به راحتي اتفاق مي افتد. و با توجه به اين كه شكستگي در استخوان هاي هيپ، مهرهاي کمري و مچ دست در زنان پست منوپوز رخ مي دهد فلذا اين مطالعه براي مشخص كردن تراكم استخوان در سه ناحيه فوق و ميزان حفظ تعادل که خود مرتبط با احتمال افتادن ميباشد در زنان پست منوپوز با سابقه فعاليت منظم فيزيكي و بدون سابقه فعاليت فيزيكي با شرايط سوسيواكونوميك مشابه انجام گرفته است تا نقش ورزش را در تراكم استخوان، تعادل و ريسک شكستگي ارزيابي كند.
روش بررسي: اين مطالعه بصورت مقطعي در بيمارستان سيناي تبريز روي 60 خانم پست منوپوز و در سه گروه انجام پذيرفت. در گروه اول، 20 خانم پست منوپوز بدون سابقه فعاليت فيزيكي در گروه دوم، 20 خانم پست منوپوز با حداقل 5 سال سابقه فعاليت فيزيكي قبل از منوپوز ودر گروه سوم 20 خانم پست منوپوز كه حداقل 5 سال بعد از منوپوز سابقه فعاليت فيزيكي داشته مورد بررسي قرار گرفتند. افراد با هر گونه اختلال هورموني ، متابوليك ونورولوژيك از مطالعه خارج شدند. تراكم استخوان دراستخوانهاي هيپ، مهرهاي کمري و مچ دست توسط دستگاه DEXA وميزان تعادل با استفاده ازتخته تعادل اندازه گيري شد.
يافته ها: ميانگين سن، ميانگين سن منوپوز و ميانگين (Body Maxs index, BMI) درکل سه گروه به ترتيب 5/6 ± 4/57سال، 6/4± 9/47 سالگي و 4/3 ± 2/28بود ميانگين T-score براي استخوان هيپ در بين گروههاي اول 67/0 ± 3/1- ، دوم 73/0 ± 53/0- و سوم 1/1 ± 92/0- و ميانگين Z-Score براي استخوان هيپ در بين گروههاي اول 91/0± 4/0- ، دوم 068± 39/0 و سوم 79/0 ± 05/0- و متوسط ميزان حفظ تعادل بر حسب ثانيه در گروههاي اول 27/18، دوم 33/43 و سوم 9/29 و ثانيه بود که اختلاف معني دارفقط در Z-Score و T-score استخوان هيپ و تست تعادل بين گروههاي اول ودوم وجود داشت (05/0P<) اما در بين بقيه متغيرها اختلاف معني داري به دست نيامد.
نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه خانم هاي پست منوپوز كه سابقه اي از ورزش منظم را قبل از منوپوز داشتند داراي تراكم استخوان بيشتري در ناحيه هيپ بوده كه مويد اثرات استئوژنيك لود مكانيكي مي باشد. همچنين نشان داده شدکه ميزان حفظ تعادل در افراد با سابقه ورزش بيشتر است که ميتواند ريسک افتادن را کاهش دهد. در کل ميتوان نتيجه گرفت که ورزش منظم قبل از منوپوز با بهبود تعادل و افزايش تراکم استخوان ها ميتواند سبب کاهش ريسک شکستگي در خانم هاي سالمند شده و موربيديتي و مورتاليتي ناشي از آن را کاهش دهد.