چکیده
زمينه و اهداف: طيف نسبتا وسيعي از گونه هاي قارچ كپكي مانند آسپرژيلوس ها، پنيسيليوم ها، فوزاريوم ها و... قدرت توليد مقادير زيادي از آفلاتوکسين ها، فومونيزين ها، زرالنون ها، اوکراتوکسين ها و... بعنوان مايکوتوکسين هاي داراي خاصيت سرطان زايي، نفروتوکسيسيتي، استروژنيسم و... را دارا مي باشند كه مصرف اغذيه آلوده به اين مايكوتوكسين ها بعنوان يکي از عوامل بروز سرطان هاي ازوفاژال، کبد، کليه و... در انسان و حيوان ارزيابي شده است. با توجه به ميزان بالاي مصرف برنج و مشتقات آن در جيره غذايي جامعه، بررسي حاضر به منظور تشخيص آلودگي برنج هاي مصرفي در آذربايجان شرقي به قارچ هاي مولد مايكوتوكسين ها انجام پذيرفت.
روش بررسي: در اين بررسي با كشت از يکصد و پنجاه نمونه برنج جمع آوري شده از سطح استان در محيط هاي کشت اختصاصي و سپس مطالعه مورفولوژيک کلني هاي رشد کرده در محيط کشت ها، آزمايش ميکروسکوپي لام تهيه شده از کلني ها و همچنين تهيه اسلايد کالچر در صورت لزوم, آلودگي نمونه هاي برنج به گونه هاي مختلف قارچ هاي مولد مايكوتوكسين هاي متعدد مورد مطالعه قرار گرفت.
يافته ها : در اين بررسي آلودگي نمونه هاي مورد مطالعه از برنج هاي مصرفي استان به انواع قارچ ها مانند پنيسيليوم ها، آسپرژيلوس ها، فوزاريوم ها و... به ميزان 137 نمونه از 150 نمونه مورد بررسي (90%) که مولد مايكوتوكسين هاي متعدد مي باشند؛ مشخص گرديد.
نتيجه گيري: اين مطالعه با توجه به نتايج حاصله و مباحث مطروحه در آن، لزوم توجه به رفع الودگي از مواد غذايي منجمله برنج ، وضع مقررات بهداشتي و نظارت بر اجراي آنها، اندازه گيري كمّي مقادير مايكوتوكسين هاي حاصل از قارچهاي مولد مايکوتوکسين ها در مواد غذايي براي تعيين حد مجاز اين گروه از سموم در مواد غذايي، و توجه متخصصين بهداشت عمومي و تغذيه به موضوع را مطرح مي نمايد.