نقش تركيب رژيم غذايي و نمايه توده بدن در بيماري رفلاكس معدي-مري

چکیده

زمينه و اهداف: پاتوژنز بيماري رفلاکس معدي- مري (Gastro-esophageal reflux disease, GERD) به طور کامل مشخص نيست. ولي، عوامل خطر متعددي از جمله رژيم غذايي، اضافه وزن و چاقي در سبب شناسي آن مطرح هستند. نظر به تناقض نتايج مطالعات مختلف در اين زمينه، اين مطالعه با هدف بررسي تاثير رژيم غذايي و نمايه توده بدن (Body mass index, BMI) و اثر تداخلي آنها بر روي بيماري رفلاکس معدي- مري انجام گرفت. روش بررسي: اين مطالعه مورد-شاهدي بر روي 217 فرد (106 مورد و 111 شاهد، همسان شده از لحاظ سن و جنس) مراجعه كننده به كلينيك شيخ الرئيس تبريز از آبان ماه 85 لغايت اسفند ماه 85 انجام گرفت. داده ها با استفاده از پرسشنامه عمومي، چك ليستي براي تشخيص GERD و فرم ثبت غذايي سه روزه جهت ارزيابي دريافت غذايي گردآوري شد. وزن و قد افراد اندازه گيري و نمايه توده بدن (BMI) محاسبه گرديد. BMI مساوي يا بيشتر از 25 به عنوان اضافه وزن يا چاقي در نظر گرفته شد. داده هاي غذايي با استفاده از نرم افزار III Nutritionist و SPSS آناليز و از تستهاي آماري x2، student t-test و Mann-Whitney U test استفاده گرديد. يافته ها: ميانگين BMI افراد مورد مطالعه 32/5±5/26 کيلوگرم/مترمربع بود. از بين عوامل غذايي، تنها سهم پروتئين از انرژي دريافتي تفاوت بين مبتلايان به GERD و افراد سالم نشان داد (06/0 P=)، ولي دريافت ساير ترکيبات رژيم غذايي بين دو گروه مشابه بود. چگالي انرژي، حجم کل و تعداد دفعات مصرفي غذا اختلاف معني داري را در بين دو گروه نشان نداد؛ در حاليكه بروز نشانه هاي GERD در افراد با BMI بالا بيشتر يافت شد (0001/0 P =). با در نظر گرفتن اثر تداخلي BMI ، از مجموعه عوامل غذايي، مقدار تام چربي و قند ساده ارتباط مثبت معني داري با اضافه وزن و يا چاقي در بروز GERD نشان داد (04/0 = Pدر هر دو مورد). نتيجه گيري: نتايج مطالعه حاكي از نقش احتمالي حمايتي سهم پروتئين از انرژي دريافتي در بروز نشانه هاي GERD مي باشد. از طرف ديگر، با افزايش BMI، شيوع GERD افزايش مي يابد. به نظر ميرسد چربي و قند ساده به طور غير مستقيم و از طريق مکانيسم هاي غير‌رفلاکسوژنيک از جمله افزايش BMI در بروز نشانه هاي GERDدخيل باشند.