چکیده
زمینه: آنتراسيت از قابلیت جذب سطحي و حذف انواع آلاینده‌ها از جمله فلزات سنگين از آب شرب برخوردار است. این تحقیق با هدف بررسي کارايي حذف فلزات سنگین آهن، روی و منگنز از آب شرب در تصفيه خانه اکباتان و شهید بهشتی شهر همدان به‌ترتیب با فیلترهای واجد و فاقد لایه آنتراسیت در سال 1395 انجام یافت.
روش‌کار: در این پژوهش مقطعی- توصیفی- تحلیلی، با توجه به این‌که ورودی هر دو تصفیه‌خانه از منبعی یکسان تعذیه می‌شد، پس از برداشت 12 نمونه آب از خروجی هر یک از تصفيه خانه‌ها و آماده‌سازی نمونه‌ها در آزمایشگاه مطابق روش استاندارد، غلظت عناصر آهن، روی و منگنز توسط دستگاه نشر اتمی (ICP) در سه تکرار خوانده شد. همچنین پردازش آماری نتایج توسط نرم‌افزار SPSS با استفاده از آزمون‌های شاپیرو- ویلک، تی مستقل، تی تک نمونه‌ای و همبستگی پیرسون انجام یافت.
یافته‌ها: نتایج بیان‌گر آن است که بیشینه میانگین غلظت عناصر آهن، روی و منگنز بر حسب میکروگرم در لیتر به‌ترتیب با 1070 ± 1200، 50 ± 110 و 140 ± 170 در همه موارد مربوط به نمونه‌های آب شرب تصفيه خانه اکباتان است. از طرفی نتایج پردازش آماری نشان داد که میانگین غلظت عناصر روی و منگنز در نمونه‌های آب هر دو تصفيه خانه با رهنمود WHO اختلاف معنی‌دار آماری داشته و از حد مجاز کم‌تر بود. همچنین بین نمونه‌های آب تصفيه خانه های اکباتان و بهشتي از نظر ميانگين غلظت تجمع‌یافته عناصر آهن، روی و منگنز اختلاف معني دار آماري وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که لایه آنتراسیت صافی‌های تصفیه‌خانه اکباتان در اثر کارکرد طولانی‌مدت و احتمالاً برخورداری از کیفیت نامرغوب، قابلیت جذب سطحی فلزات سنگین را از دست داده‌اند، نسبت به احیاء یا تعویض لایه آنتراسیت این تصفیه‌خانه توصیه می‌شود.